امروزه، ظروف پلاستیکی پت (PET) به دلیل وزن سبک، استحکام بالا و قابلیت بازیافت، به یکی از پرکاربردترین گزینه‌های بسته‌بندی تبدیل شده‌اند. این ظروف در صنایع مختلف از جمله بسته‌بندی مواد غذایی، نوشیدنی‌ها، محصولات دارویی و بهداشتی استفاده می‌شوند. در این مقاله، انواع ظروف پت و ویژگی‌های آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
پت (PET) چیست؟
پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) یک نوع پلیمر ترموپلاستیک است که از ترکیب اتیلن گلیکول (EG) و ترفتالیک اسید (PTA) یا دی‌متیل ترفتالیت (DMT) ساخته می‌شود. این ماده به دلیل ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی مانند شفافیت بالا، استحکام مکانیکی، وزن سبک و قابلیت بازیافت، در تولید انواع بطری‌های پت و ظروف پلاستیکی استفاده می‌شود.
ویژگی‌های پت (PET)
- شفافیت بالا و امکان تولید بطری‌های شفاف و نیمه‌شفاف
- وزن سبک و استحکام بالا در برابر ضربه و فشار
- مقاومت در برابر نفوذ گازها و رطوبت که باعث حفظ کیفیت مواد غذایی و نوشیدنی‌ها می‌شود.
- قابلیت بازیافت و استفاده مجدد که به کاهش آلودگی زیست‌محیطی کمک می‌کند.
پریفرم پت یا پریفرم بطری
پریفرم یک قطعه شفاف و شیشه‌ای شکل است که تحت عنوان پیش‌قالب بطری یا بطری نیمه‌ساخته نیز شناخته می‌شود. جنس پریفورم‌های پلاستیک از نوع پلی‌اتیلن ترفتالات است که غیرقابل شکست بوده و دارای سطحی صاف است. یکی از انواع پریفرمهای پرمصرف، پریفرم بطری است. این پریفرم به شکل یک قطعه شفاف است که دارای سطح هموار بوده و در ساخت بطری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فرایند تولید بطری PET
تولید بطری‌های PET معمولاً به دو مرحله اصلی تقسیم می‌شود:
تولید پریفرم (Preform): در این مرحله، مواد اولیه PET ذوب شده و به شکل پریفرم تشکیل می‌شوند. این قطعه کوچک و لوله ای شکل، به عنوان نقطه شروع برای ساخت بطری نهایی عمل می کند.
دمیدن و شکل دهی: در این مرحله، پریفرم به داخل ماشین دمش (Blow Molding Machine) منتقل شده و با استفاده از هوای فشرده، به شکل بطری نهایی در می‌آید.
انواع ظروف پلاستیکی پت
بطری‌های پلاستیکی پت
پرکاربردترین نوع ظروف پت بطری‌های پت هستند که از پریفرمهای پت تولید شده و در بسته‌بندی آب معدنی، نوشابه، دوغ، دلستر، روغن، شیر و سایر مایعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. دارای طراحی‌های متنوع مانند بطری‌های شفاف، رنگی و مقاوم در برابر نور هستند.
- بطری آب معدنی: بطری‌های PET شفاف و سبک برای بسته‌بندی آب معدنی در اندازه‌های مختلف.
- بطری نوشابه: بطری‌های PET مقاوم در برابر فشار و گاز برای نوشابه‌های گازدار.
- بطری آبمیوه: بطری‌های PET با قابلیت حفظ طعم و ویتامین‌های آبمیوه.
- بطری دوغ: بطری‌های PET مات یا رنگی برای بسته‌بندی دوغ.
ظروف پت مخصوص نگهداری مواد غذایی
این ظروف برای بسته‌بندی مواد غذایی مانند ماست، پنیر، عسل، ترشیجات، مربا و انواع خشکبار به کار می‌روند. از نظر بهداشتی ایمن بوده و به حفظ تازگی مواد کمک می‌کنند.
- سس و مربا: ظروف PET با درب‌های محکم برای جلوگیری از فساد و نفوذ هوا.
- ترشیجات: ظروف PET مقاوم در برابر اسید و رطوبت برای نگهداری ترشیجات.
- روغن: بطری‌های PET تیره برای جلوگیری از اکسید شدن روغن.
- خشکبار: ظروف PET شفاف برای نمایش محتویات و نگهداری بهتر خشکبار.
ظروف پت در صنایع آرایشی و بهداشتی
این نوع ظروف در بسته‌بندی شامپو، کرم‌های آرایشی، لوسیون‌ها و محصولات ضدعفونی‌کننده استفاده می‌شوند. شفافیت و سبکی این ظروف باعث افزایش جذابیت محصولات می‌شود.
- شامپو و مایع دستشویی: بطری‌های PET با طراحی‌های متنوع و جذاب.
- کرم و لوسیون: ظروف PET با قابلیت حفظ کیفیت و ماندگاری محصول.
- شربت: بطری‌های PET با درب‌های ایمن و مقاوم در برابر نشت.
- قرص و کپسول: ظروف PET با قابلیت محافظت از داروها در برابر رطوبت و نور.
قوطی‌ها و ظروف پت صنعتی
برای بسته‌بندی مواد شیمیایی، روغن‌های صنعتی، سموم و کودهای کشاورزی طراحی شده‌اند. دارای مقاومت بالا در برابر ضربه و واکنش‌های شیمیایی هستند.
- مواد شیمیایی: ظروف PET مقاوم در برابر خوردگی و واکنش‌های شیمیایی.
- روغن‌های صنعتی: ظروف PET با قابلیت نگهداری و حمل آسان روغن‌های صنعتی.
انواع ظروف پت بر اساس شکل ظاهری
ظرف جار پلاستیکی
جار پلاستیکی، نوعی ظرف یا بطری پلاستیکی با دهانه پهن است. جارهای پلاستیکی ظروفی محکم و با مقاومت بالا هستند. این ظروف معمولاً در اشکال استوانه‌ای و مخروطی تولید می‌شوند. ظروف جار معمولاً از جنس پلاستیک تولید می‌شوند.
کاربردهای جار پلاستیکی
- ذخیره و نگهداری آجیل، خشکبار
- ذخیره و نگهداری حبوبات و غلات
- ذخیره و نگهداری موادغذایی مثل ترشی، مربا، عسل، سس
- ذخیره و نگهداری کرم‌های فندقی، کره، نوتلا، چاشنی‌های غذا
بطری PET کتابی
این بطری‌ها به شکل کتاب هستند و از آن برای نگهداری آب معدنی، شربت‌های دارویی، انواع نوشیدنی‌ها و غیره استفاده می‌کنند.
بطری PET استوانه‌ای
یکی از مدل‌های ظروف پت، مدل استوانه‌ای است که در سایزها و رنگ‌های مختلفی تولید می‌شوند. این بطری‌ها بیشتر در تولید مواد ضدعفونی کاربرد دارند و درب آن‌ها به شکل اسپری است
بطری PET چندلایه
بطری‌های PET چندلایه به دلیل توانایی آن‌ها در ایجاد سدهای موثرتر در برابر اکسیژن و رطوبت، برای بسته‌بندی محصولات حساس به هوا و رطوبت مانند آبمیوه‌های طبیعی و برخی مواد غذایی ویژه مناسب هستند. این بطری‌ها معمولاً از لایه‌های مختلفی از PET و دیگر مواد تشکیل شده‌اند تا خواص سدکنندگی بهتری ایجاد کنند و ماندگاری محصولات را افزایش دهند.
بطری PET رنگی
بطری‌های پت رنگی از پریفرمهای رنگی تولید شده و به سبب اینکه ظاهر جذابی دارند و چشم مصرف کنندگان و مشتریان را به خود جلب می‌کنند، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. بطری‌های رنگی به خصوص در صنعت دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مزایای استفاده از ظروف پلاستیکی پت
- ظروف پت ۱۰۰٪ قابل بازیافت هستند و در صنایع مختلف مجدداً استفاده می‌شوند.
- این ظروف علاوه بر استحکام بالا، وزن کمی دارند که حمل‌ونقل را آسان می‌کند.
- به دلیل شفافیت بالا امکان مشاهده محتوای داخل بطری یا ظرف را فراهم می‌کنند.
- به علت داشتن مقاومت در برابر ضربه و فشار برخلاف شیشه، ظروف پت در برابر شکستگی مقاوم هستند.
- با توجه به عدم تأثیر بر طعم و بو برای نگهداری مواد غذایی و نوشیدنی‌ها کاملاً ایمن هستند.
جمع‌بندی
ظروف پلاستیکی پت به دلیل ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود، نقش مهمی در صنایع مختلف دارند. از بطری‌های نوشیدنی گرفته تا ظروف بسته‌بندی مواد غذایی و بهداشتی، پت همچنان یکی از پرکاربردترین مواد برای تولید ظروف پلاستیکی است. با توجه به قابلیت بازیافت و دوام بالا، این ظروف گزینه‌ای مناسب برای حفظ محیط‌زیست و کاهش ضایعات پلاستیکی محسوب می‌شوند.